طراحی مجتمع مسکونی در بافت تاریخی ساغریسازان رشت با رویکرد علوم رفتاری و با هدف ارتقای کیفی فضاهای سکونتی

چکیده: امروزه با تغییر در سبک زندگی، الگوی سکونتی که در سطح شهر شاهد آن هستیم دستخوش تغییرات عمده ای شده است. فرای گرایش به سبکی خاص در معماری، خانه های ویلایی با کیفیت های منحصر به فردشان به مکعب هایی بدل شده اند که نه تنها با الگوی فرهنگی جامعه سازگار نیست بلکه کیفیاتی که لازمه ی به جریان افتادن و تداوم سکونتی استاندارد باشد را دارا نیستند. استانداردهایی که عمدتاً به مسائل کمی پرداخته شده است و کمتر بررسی و ارائه ی دستور العملی واضح به منظور ارتقاء استانداردهای کیفی فضاهای سکونتی پرداخته شده است. سکونتگاه انسان امروزی به سبب گرایش عملکردیش نه به عنوان یک پلان که تنها خطوط منظمش پیرو هندسه ای خاص باشد بلکه باید بعنوان سناریوئی پویا تجسم و طراحی شود و هریک از فضاهای داخلی اش به سبب کیفیت های فضایی منحصر به فردش کاربر را به انجام فعالیت خاص ترغیب کند. بدین منظور بررسی و تحلیل رفتارهای در جریان کاربران امروزی در سکونتگاهشان و فضاهای مورد نیازو شرایط لازم جهت سهولت بخشیدن و دلپذیر کردن جریان رفتارها مقوله ای اجتناب ناپذیر است. اما در این میان به سبب بدیهی به نظر رسیدن مسائل، موانعی از تحلیل عملکرد فضا و رفتارهای کاربران جلوگیری می کند که یکی از این موانع «موانع زبان» می باشد. لغت هایی آشنا که به نظر مفهومی بدیهی دارند و با شنیدن هر یک از آنها تصویری در ذهن ایجاد می شود که این تصویر به قدری واضح و روشن به نظر می آید که تحلیل دوباره ی عملکرد آن کاری بیهوده تلقی می شود. بنا براین در این پژوهش از یک طرف به تحلیل رفتارهای در جریان کاربران در سکونتگاهش پرداخته شده و بدنبالش فضاهای مورد نیاز به منظور جریان رفتارها بررسی گردیده و برای جلوگیری از ایجاد تصویر ذهنی ، فضاها را شماره گذاری کرده و شرایط مطلوب به منظور جریان رفتارها در هریک از فضاها ارائه گردیده است. از طرف دیگر به تححلیل عملکرد اجزای تشکیل دهنده فضا پرداخته شد تا با در نظر گرفتن عملکردشان روش های دیگری به منظور القاء هدف هریک از اجزا ارائه گردد.به عنوان مثال به جای ایجاد موانع صلب که با عنوان «دیوار» مطرح هستند روشهای دیگری برای ایجاد حریم و یا تفکیک فضایی ارائه گردید. و در نهایت در ارائه الگوی سکونتی مناسب با توجه به فرهنگ و اقلیم منطقه سعی شد تا مقولاتی مانند: سلسله مراتب فضایی، حریم فضایی، القای حس قلمروپایی و خلوت ، استقلال واحدها دید و منظر به فضای سبز ارتباط فضای بسته با فضاای نیمه باز و ... مد نظر قرار گرفته باشد